معرفی بازیگردو بازی: از سیر تا پیاز همراه با فیلم آموزشی

بازی محلی گردو بازی که شباهت زیادی به تیله بازی دارد، یک بازی بسیار محبوب محلی در شهرهای گردوخیز ایران است؛ از جمله در استان‌های همدان، خراسان، سمنان، گیلان، مازندران و شمال غرب کشور است. استفاده از گردو به جای تیله، ویژگی‌های جالبی به این بازی داده است که جذابیت این بازی را از جهاتی بیشتر هم می‌کند این که گردوها را می‌توان روی هم سوار کرد و صدای جالب برخورد گردوها به یکدیگر، از ویژگی‌های متفاوت این بازی است. انعطاف بالا در تعداد نفرات، نیاز کم به ابزار و ادوات، هیجان بالا، استفاده از مکانیسم فوق محبوب نشانه‌گیری، مناسب بودن برای همه رده های سنی و نهایتاً اتم‌های کوتاه زمانی، از جمله دلایلی است که کمک کرده تا گردوبازی به یکی از محبوب‌ترین بازی‌های گروهی محلی تبدیل شود.

گردو بازی در مناطق مختلف ایران با اسامی مختلفی نامیده می‌شود: در گیلان، آغوز بازی ، در مازندران آغوزکا ، در سمنان خوزکه و در طالقان جوز وازی.

دستورالعمل گردو بازی

بازی گردو بازی مانند یک زبان مشترک است که در شهرهای مختلف با لهجه های گوناگون صحبت می‌شود! به این معنا که نمی‌توان گفت فقط یک نوع بازی اصیل گردو بازی داریم، بلکه این بازی در مناطق و شهرهای مختلف با روش‌های متفاوت انجام می‌شود و اصطلاحات خاص خود را دارد. اما اصول اولیه و پایه‌ای این بازی به این شکل است که هر بازینک از قبل چند گردو با خود دارد.

در مقابل چند ستون‌ گردو که عموماً متشکل از دو گردوی روی هم است، به تعداد بازیکنان و به صورت ردیفی در کنار هم چیده می‌شود (این کار را «کاشتن گردوها» می‌نامند). هر بازیکن یک گردوی ویژه دارد که از آن به عنوان گلوله یا تیر خود استفاده می‌کند و معمولاً اندازه‌اش بزرگ تر از بقیه است و اصطلاحاً تیله، تیره یا شقه نام دارد. بازیکنان به نوبت، گردوی گلوله خود را از یک فاصله حدود چهار پنج متری به سوی ردیف گردوها پرتاب می‌کنند (روش پرتاب این گردو در مناطق مختلف، متفاوت است و یکی از ویژگی‌های لهجه‌ای مهم این بازی به شمار می‌آید).

اگر شقه به بقیه گردوها بخورد و بقیه گردوها روی زمین بریزند، بازیکن مورد نظر آن گردوها را تصاحب می‌کند؛ در غیر این صورت، نوبت به بازیکن بعدی می‌رسد. این روند تا جایی ادامه می‌یابد که همه گردوهای کاشته‌شده در آن دور روی زمین بریزند. در هر دور، تعداد ردیف گردوها بیشتر می‌شود.

در همه انواع این بازی‌ها، هدف بازیکنان بُردن گردوهای رقباست.

فیلم آموزشی گردو بازی به شیوه هزاوه ای توسط استاد ایرج احمدی (اراکی)

گردوبازی در گیلان

این روش، دقیقاً همانند گردوبازی کلاسیک است که در دستورالعمل اصلی گفته شد. بازیکنان گردوها را در یک خط ممتد با فاصله می‌کارند، سپس با فاصله می‌ایستند، تیره را روی زمین قرار می‌دهند و با دو انگشت به آن ضربه می‌زنند.

 

برگزاری مسابقات رسمی گردو بازی در شهمیرزاد سمنان

رقابت‌های خوزکه (گردوبازی) طی چندین سال مختلف با شرکت ۲۰ ورزشکار از چهار استان کشور در شهمیرزاد استان سمنان برگزار می‌شد.

تا آنجا که از اطلاعات برمی‌آید، این مسابقه حداقل در دو دوره در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ برگزار شده است. در دوره اول ۲۰ ورزشکار در قالب تی‌مهایی از استانهای گلستان، مازندران، البرز، همدان، مرکزی و سمنان به مدت دو روز با هم رقابت کردند و در پایان تیم شهمیرزاد اول شد ، مازندران در جایگاه دوم ایستاد، همدان سوم شد و تیم های البرز و گلستان در رتبه های بعدی قرار گرفتند. این رقابت ها در دوره های مقدماتی، نیمه نهایی و نهایی برگزار شد و در پایان ضمن تعیین تیم های برتر، آقای گردو نیز انتخاب و معرفی شد.

در این بازی گردوها به صورت دوتایی (مره ای) روز زمین بازی چیده و بازیکن باید این گردوها را از فاصله ۱۰ متری هدف گیری کند تا امتیاز کسب کند.

در پایان این رقابت ها به تیم اول ۳۵ کیلو، تیم دوم ۲۵ کیلو و تیم سوم ۱۵ کیلو گردو به عنوان جائزه تعلق گرفت.
گفتنی است که شهمیرزاد در شهرستان مهدی‌شهر و در ۲۰ کیلومتری شمال سمنان واقع است و به عنوان یکی از مناطق مهم در تولید گردو محسوب می‌شود.
به زبان سنتی و لهجه محلی در شهمیرزاد، ‘خوز’ به معنای گردو و ‘که ‘ به معنای بازی است که خوزکه در گویش محلی به معنای گردو بازی است

بازیکوش

بازی زندگی را با کوشش ببر