هرچقدر تعجب شما از تصویر بالا بیشتر باشد، راحت‌تر می‌توانید ذهنیت قرن نوزدهم وین را از بازی بزرگسالان درک کنید. با این حال فروید نیز از جنبه‌هایی به بازی بزرگسالان پرداخته است. با ما همراه باشید تا با دیدگاه او بیشتر آشنا شویم. مهار میل جنسی اولین اشارات فروید به بازی بزرگسالان در کتاب سه...
روانشناسی بازیبازی بزرگسالان از نظر فروید
هرچقدر تعجب شما از تصویر بالا بیشتر باشد، راحت‌تر می‌توانید ذهنیت قرن نوزدهم وین را از بازی بزرگسالان درک کنید. با این حال فروید نیز از جنبه‌هایی به بازی بزرگسالان پرداخته است. با ما همراه باشید تا با دیدگاه او بیشتر آشنا شویم.
فهرست مطالب
مهار میل جنسی
اولین اشارات فروید به بازی بزرگسالان در کتاب سه نظریه درباره جنسیت در سال ۱۹۰۵ دیده می‌شود. او می‌گوید در آموزش مدرن از بازی برای دور کردن جوانان از فعالیت جنسی استفاده می‌شود. در کتاب‌های مذهبی نیز بازی و فعالیت ورزشی را برای «خسته کردن بدن» و پرت کردن حواس از فعالیت جنسی توصیه می‌کنند.
اما فروید در کارآمدی این روش تردید دارد، چراکه به نظر او در اینجا فقط عناصر بدنی و خودآگاه فعالیت جنسی در نظر گرفته شده و انرژی روانی ناخودآگاه همچنان به قوت خود باقی است.
طنز، جایگزین بازی!
از اوایل دوران بلوغ، «بازی» برایمان بی‌معنا و نامعقول می‌شود؛ چون ناگهان حس می‌کنیم واقعیت و جهان واقع اهمیت بیشتری دارد.
بنابراین گاهی برای درک دوباره لذت بازیِ کودکی، از روشی جدید استفاده می‌کنیم که موجب سرزنش همسالان نشود، و آن «طنز» است.
از سن نوجوانی احساس می‌کنیم «کار» است که باعث می‌شود ما را جدی بگیرند. بنابراین رفته‌رفته از بازی کردن خجالت می‌کشیم.
در عوض با جوک گفتن، دوباره تجربه بازی را احیا می‌کنیم. جوک گفتن یک نوع «بازی» با کلمات است. دریافت معنای جوک، مثل مشارکت موفق در یک بازی، خودش نوعی برداشتن موانع از سر راه و رسیدن به لذت است.
ناگفته نماند که بسیاری از جوک‌ها بر اساس محتوای جنسی ساخته می‌شوند و در این صورت «بازی طنز» به‌طور غیرمستقیم در حال تخلیه انرژی جنسی است.
رقابت
به نظر فروید انگیزه اصلی بازی در کودکی، «تقلید» است؛ یعنی شبیه شدن هرچه بیشتر به بزرگسالان. اما پس از بلوغ، انگیزه به «رقابت» تغییر مییابد و شخص می‌کوشد برتری خود را ثابت کند.
بر اساس اندیشه فروید می‌توان گفت چون افراد در کودکی با والد خود رقابت می‌کنند (دختر بر سر پدر، و پسر بر سر مادر) و خود را ضعیف‌تر از رقیب می‌بینند، در بازی می‌کوشند شبیه بزرگسالان شوند؛ ولی در بزرگسالی چون رقبا را همسطح خود می‌بینند، دیگر می‌توانند به «برتری» خود تکیه کنند و برای نمایش و اثبات آن وارد «رقابت» شوند.
تنزل رتبه
در رقابت به دنبال نشان دادن «برتری» خود هستیم. اما دقیقاً برعکس گاه از سر عشق یا برای تلطیف فضای خشک ارتباطاتمان، احساس می‌کنیم بهتر است خود را کمتر از آنچه هستیم نشان دهیم. این کار با انداختن نقاب‌ها و لذت رها شدن از کلیشه‌های رسمی همراه است.
زمانی که یک بزرگسال، مشغول بازی با کودکان می‌شود، ناخودآگاه در پی تجربه کردن لذت «تنزل رتبه» است که نقطه مقابل رقابت است.
البته چون بازی برای کودکان جدی است، در اینجا می‌توان و باید همچنان به طور جدی وارد بازی با کودکان شد.
بازگشت به خیال‌پردازی کودکی
فروید در کتاب خیال‌پردازی و نویسندگان خلاق به این نکته اشاره می‌کند که کودکان از خیال‌پردازی هیچ ابایی ندارند و در بازی خود با همسالانشان نیز دنیای خیالی خود را می‌سازند.
ولی بزرگسالان با اینکه همچنان در ذهن به خیال‌پردازی ادامه می‌دهند، شدیداً از به زبان آوردن خیالاتشان شرم می‌کنند و حتی اعتراف به بزرگترین اشتباهات را، به بیان خیال‌پردازی‌هایشان ترجیح می‌دهند.
در عوض، گاهی بازی موقعیت‌هایی را برای بزرگسالان فراهم می‌کند تا خیالاتشان را بطور غیرمستقیم ابراز، و هیجاناتش را دوباره تجربه کنند.
رهاسازی انرژی غریزی
بازی‌ها روزنه‌هایی برای تخلیه انرژی غریزی‌اند. در همه بازی‌ها موانعی طراحی می‌شود که باید از آنها عبور کنیم.
این موانع، تنش فیزیکی را بالا می‌برند تا انرژی بیشتری صرف رفع آنها شود و طبیعتاً پس از پیروزی در رفع مانع، به لذت بیشتری دست می‌یابیم. بنابراین هرچه بازی سخت‌تر باشد، پیروزی در آن لذتبخش‌تر است. به نظر فروید این مانع‌تراشی در بازی، کارکردی شبیه معاشقه قبل از ارتباط جنسی دارد.
در مجموع می‌توان گفت هرچند کارکردهای بازی بزرگسالان، با بازی کودکان متفاوت است، ولی در فراهم کردن آرامش و سلامت روانی، نقش مشابهی دارد. کمترین کاربرد بازی برای بزرگسالان تخلیه انرژی‌های غریزی است و در صورت فراهم بودن شرایط، محلی برای نشان دادن توانایی‌های فردی و ارتقای اعتماد به نفس، تلطیف عواطف و نزدیک شدن به شخصیت واقعی خود است.
با کلیک بر روی اینجا این مطلب را در صفحه اینستاگرام بازیکوش ببینید.
ضمنا نسخه کامل مقاله «بازی از نظر فروید»، نوشتۀ اندرو مارک هولوچوکاک و ترجمه مرتضی طباطبائی را می‌توانید با کلیک بر روی اینجا مشاهده کنید و نیز برای دریافت نسخه پی‌دی‌اف آن، اینجا را کلیک کنید.
مطالب مرتبط:
بازی زندگی را با کوشش ببر
