مبانی نظریمبانی نظری بازی: تعامل درون تیمی

یکی از مفاهیم مهم در بحث مبانی نظری بازی ، تعامل (interaction) به معنای کنش و واکنش‌های میان بازیکنان است. پیشتر در مطالب بازی سیاسی و تاجبخشی به تعاملات میان بازیکنان رقیب پرداخته بودیم. اما تعامل میان بازیکنان، فقط در بین رقبا نیست. هم‌تیمی‌ها نیز تعاملات فراوانی با یکدیگر دارند که به دلایلی ممکن است به سمت چالش یا تنش کشیده شود. در مطلب پیش رو با عنوان « مبانی نظری بازی: تعامل درون تیمی »، علل احتمالی بروز تعاملات منفی میان بازیکنان تیمی را بررسی می‌کنیم.

هم‌تیمی‌ها در بازی‌های مختلف، اوضاع متفاوتی دارند. در برخی بازی‌ها، نقش‌ هم‌تیمی‌ها دقیقاً یکسان است؛ مثلاً در بازی حُکم یا پانتومیم. اما گاهی نقش برخی بازیکنان پررنگ‌تر است؛ مثلاً در مافیا، نقش کارآگاه یا پزشک، برجسته‌تر از نقش شهروند است. این عدم تعادل نقش‌ها در بازی‌های نوع دوم، خود منشأ برخی تعاملات جدید است.

همچنین میزان تعامل میان هم‌تیمی‌ها در بازی‌های گوناگون متفاوت است. در شنا یا شطرنج تیمی، تعامل هم‌تیمی‎‌ها ناچیز است؛ ولی در یک بازی فوتبال، به همان اندازه که بازیکنان با حریف تعامل دارند، با هم‌تیمی‌های خود نیز در تعامل هستند. برای مثال در یک بازی والیبال پاسور مرتباً با بازیکن پشت خط زن و مدافعان روی تور در ارتباط است و اگر در هر لحظه از بازی این ارتباط دچار اختلال گردد، بازی تیم شدیداً تضعیف می‌شود.

• پرفروش‌ترین بازی مدرن تاریخ رو می‌شناسی؟

بر اساس این دسته‌بندی، در بازی‌هایی که نقش‌ها دارای تفاوت هستند و بازیکنان نیز تعامل زیادی با هم دارند، احتمال بروز تعاملات منفی نیز بسیار بالاست. چنانکه خواهیم گفت، برخی از این مشکلات ممکن است مربوط به مکانیسم بازی باشد که می‌توان با تغییر قوانین، از میزان و شدت آنها کاست. سایر مشکلات، عامل‌محور و نیازمند رعایت ملاحظاتی از سوی خود بازیکنان است.

اختلاف سطح بازیکنان

در بازی‌هایی با نقش‌های یکسان، اختلاف سطح بازیکنان مشکل‌ساز نیست. برای مثال در بازی پانتومیم اگر دو نفر بتوانند خوب حدس بزنند، ضعف بازیکنان مبتدی را جبران می‌کنند؛ ولی در بازی فوتبال، یک دروازه‌بان یا مهاجم ضعیف به دلیل منحصر به فرد بودن نقشش، کار کل تیم را خراب می‌کند.

همچنین در بازی‌های بدون تعامل مثل شطرنجِ تیمی، می‌توانید حتی با داشتن بدترین هم‌تیمی‌ها بهترین عملکرد خود را ثبت کنید. ولی در بسکتبال، اگر هم‌تیمی شما نتواند پاس شما را به‌درستی دریافت کند یا پاس خوبی برایتان بفرستد عملکرد شما نیز به‌شدت ضعیف می‌شود.

ابهام نقش

هرچقدر نقش‌ها ابهام و همپوشانی (مرز مشترک) بیشتری داشته باشند، احتمال اختلاف بین هم‌تیمی‌ها بیشتر می‌شود؛ زیرا هنگام بروز اشتباه یا کم‌کاری، هر کس دیگری را مقصر وضعیت اعلام می‌کند. به همین دلیل در بازی‌های تکامل‌یافته بمرور نقش‌های هرچه دقیق‌تری برای بازیکنان تعریف شده است (مطابق عکس).

همچنین اگر مشخص نباشد مزایای فردی‌ (همچون زدن پنالتی یا ضربه آزاد در فوتبال) در تیم به چه کسی می‌رسد، زمینه اختلاف فراهم می‌شود.

تعارض اهداف

معمولا در بازی‌های تیمی، هدف پیروزی تیم است. اما اگر برخی بازیکنان صرفاً در پی اهداف شخصی، مثلاً کسب رکورد فردی، جلب توجه تماشاچیان یا کم‌کاری تعمدی برای نشان دادن وفاداری به تیم سابق یا تیم آینده! (که اکنون حریف است) باشند، زمینه اختلاف بین بازیکنان پیش می‌آید.

در بازی‌های کمتر جدی و خانوادگی مانند بردگیم‌ها، چنانچه هدف برخی بازیکنان، بُردن به هر قیمت و هدف برخی فقط لذت جمعی و تفریح باشد، باز زمینه اختلاف نظر پدید می‌آید.

جناح‌بندی درون‌تیمی

به دلایل مختلف ممکن است بین بازیکنان هم‌تیمی دودستگی پیش بیاید؛ مثلاً بازیکنان قدیمی و بازیکنان جدید؛ بازیکنان طرفدار مربی/مدیر/کاپیتان و بازیکنان مخالف او؛ بازیکنان بومی و بازیکنان خارجی. در چنین مواردی، ممکن است همه بازیکنان همسطح باشند، نقش‌هایشان روشن باشد و همه نیز فقط به دنبال پیروزی تیم باشند، ولی باز به دلیل جناح‌بندی، تیم دچار دودستگی می‌شود و زمینه اختلاف پدید می‌آید.

دوری از کوران مسابقات

همیشه دشمن، متحدکنندۀ اعضای خودی است. بنابراین خارج از زمین مسابقه، یعنی در طول دوران تمرین/بدن‌سازی/استراحت، این اتحاد در معرض تهدید قرار می‌گیرد. لذا هرچقدر فواصل بین مسابقات طولانی‌تر شود، پتانسیل رقابت درون‌تیمی بالاتر می‌رود و به اختلافات هم‌تیمی‌ها دامن می‌زند. از معروف‌ترین این اختلافات می‌توان به ماجرای مشاجره رامین رضاییان و علی علی‌پور در تمرین تیم پرسپولیس اشاره کرد که منجر به اخراج موقت هر دوی آنان و نهایتاً جدایی رامین رضاییان از پرسپولیس شد.

دلایل خارج از بازی

خصومت شخصی میان دو هم‌تیمی یا ویژگی‌های شخصیتی همچون تکبر، تندخویی یا پرخاشگری نیز می‌توانند جزو عوامل ایجاد اختلاف میان بازیکنان هم‌تیمی باشند. به‌ویژه بازیکنان در سطح حرفه‌ای جزو رقابتی‌ترین افراد هر جامعه هستند؛ بنابراین طبیعی است که همراه این روحیه رقابتی، صفاتی همچون تندخویی نیز داشته باشند. با این حال باید این نکته را نیز در نظر گرفت که  خود بازی تیمی می‌تواند در جهت کاهش خصومت‌های پیشین یا بهبود بخشیدن صفات شخصی عمل کند؛ چراکه بازیکنان به مرور درمی‌یابند که پرخاشگری، اثرات مخرب بسیاری دارد و برای پیشرفت، ناچارند به اعصاب خود کاملاً مسلط باشند.

راه‌حل‌ها

عمده مسائل یادشده، عامل‌محور (agential) هستند و خود بازیکنان باید با استفاده از تجاربشان برایش چاره‌اندیشی کنند. گفتنی است همدلی، تمرکز روی هدف تیمی و وجود کاپیتان/مربی مصلح و دارای اعتبار از مهم‌ترین عوامل برای جلوگیری از این تنش‌هاست. اما درباره اختلاف سطح نیز لازم است بازیکنان تا حد ممکن همسطح باشند.

ولی برخی از مسائل پیش‌گفته نیز ساختاری (systemic) هستند و با اصلاح قانون قابل پیشگیری‌اند. مثلاً اختصاص دادن پاداش برای رکورد شخصی (که زمینه تک‌روی را فراهم می‌کند)، باید بسیار کم‌رنگ‌تر از رکورد تیمی یا در سایۀ رکورد تیمی باشد. چنانکه در اهدای توپ طلا به بازیکن سال فوتبال، شرط موفقیت تیمی نیز قرار داده شده است. همچنین مشخص کردن محدوده و وظایف دقیق نقش‌ها و کاهش فاصله مسابقات، مشاجرات احتمالی را کاهش می‌دهد.

• چارچی: یک بازی شاد و خنده‌دار دورهمی، فقط ۴۵ هزار تومان

برای مطالعه مطلب « مبانی نظری بازی: تعامل درون تیمی » در صفحه اینستاگرام بازیکوش، اینجا کلیک کنید.

مطالب مرتبط:

حذف از بازی

بازیکوش

بازی زندگی را با کوشش ببر