متفرقه

پرفکان در لهجه مشهدی

«پُرفِکان، که آقای رئیسی به کار برد و خیلی از ما تصور کردیم «پروپاگاندا» را به این شکل بیان کرده، با تذکر یکی از دوستان از یکی از نویسندگان مشهدی، که به لهجه و نیز زبان خیابانیِ مشهدی مسلط است، پرس‌وجو کردم و مشخص شد که همان «پرفکان» بوده نه «پروپاگاندا». پرفکان یا پرپکان در زبان خیابانی یا اصطلاحاً زبان مخفیِ مشهدی و اغلب در حالت شوخی بین برخی از جوانان به معنای «شلوغ و در بوق و کرنا کردن» به کار می‌رود. حالا این که او چرا از چنین واژه‌ای که برای بسیاری از خود مشهدی‌ها هم نامفهوم است استفاده کرده، و نیز این که ممکن است این کلمه صورتی از همان پروپاگاندا در گویش مخفی مشهدی باشد، بحثی است جدا. در هر حال، از خوانندگان خوابگرد و نیز ابراهیم رئیسی بابت انتشار این برداشت ‌اشتباه عذرخواهی می‌کنم».

نکته مهم‌تر آن مصاحبه چه بود؟

اما آیا واقعاً تلفظ کلمه پروپکانی، مهمترین نکته این مصاحبه بود؟ در ظاهر، بله. ولی دقت در جملات نشان می‌دهد دکتر رئیسی در این مصاحبه، کنایه بزرگی به عموم مردم جامعه زده است که دست‌کم از یک کاندید ریاست‌جمهوری بعید است و معمولاً این دست انتقادات از سوی روشنفکران مطرح می‌شود.

ابراهیم رئیسی در یک جمله بندی ناقص، بیان می‌کند که عموم مردم بیشتر تحت تأثیر تبلیغات هیجانی و بدون استناد هستند و برنامه‌های دقیق چندان توجه آنها را جلب نمی‌کند. این مطلب تا حد زیادی درست است؛ ولی به نوعی انتقاد سختی از مردم به شمار می‌آید که می‌تواند باعث ریزش آرا شود. شاید اینکه تمرکز مردم در این مصاحبه، بر تلفظ قرار گرفت و بعدها در انتخابات ۱۴۰۰ نیز دوباره همین مصاحبه (به واسطه تلفظ اشتباه لوکوموتیو) بر سر زبان‌ها افتاد، به نوعی این حرکت انتحاری را تحت الشعاع قرار داد. البته از سویی ممکن بود حتی اگر جامعه به این بخش محتوایی مصاحبه نیز توجه می‌کرد، بر آن می‌شد که صداقت و صراحت رئیسی را ستایش کند و اثر سوئی بر رأی وی مترتب نشود.

در نهایت می‌توان گفت از سه کلید‌واژه‌ای که به عنوان اشتباهات لفظی ابراهیم رئیسی یاد می‌شود، یعنی پروپکانی، آنگوزمان و لوکوموتیر، تنها لوکوموتیر به طور قطعی اشتباه لفظی بوده است. پرپکانی همچنان مورد بحث است (هرچند مستند دقیق و معتبری برای پرفکانی در لهجه مشهدی ارائه نشده) و آنگوزمان نیز چنانکه گفته‌ شده، ناشی از بی‌دقتی یا بی‌انصافی شنوندگان است و رئیس دولت آن را به صورت صحیح (آمبودزمان) تلفظ می‌کند.

بازیکوش

بازی زندگی را با کوشش ببر